TỰ PHÁT HIỆN BẤT THƯỜNG CỦA CON

Việc kết luận một đứa trẻ có những bất thường liên quan đến trí não (từ chuyên ngành gọi là “bất thường trong phát triển tâm thần – vận động”) là rất khó khăn và chỉ các nhân viên y tế đã được huấn luyện mới có quyền đưa ra chẩn đoán. Do đó, bản thân các phụ huynh cũng nên hết sức thận trọng khi đề cập đến lĩnh vực này.

Chúng ta có thể tự theo dõi và phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ, nếu có thì đưa bé đến khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa. Các dấu hiệu đó là:

1. Các dấu hiệu nghi ngờ bé có bất thường trong phát triển vận động:

• 4 tháng tuổi mà không giữ được đầu khi ngồi (đầu cứ gục xuống khi ẵm bé ở tư thế ngồi, bé không ngẩng mặt lên được)
• 9 tháng mà không tự ngồi được
• 18 tháng mà không tự đi được
• và bất kỳ dấu hiệu gì khác mà phụ huynh nghi ngờ, không yên tâm về con mình

2. Các dấu hiệu nghi ngờ bé có bất thường trong phát triển tâm thần:

• 12 tháng tuổi mà vẫn chưa nói bập bẹ được
• 12 tháng tuổi mà chưa biết chỉ tay hay ra dấu hiệu gì khác
• 16 tháng mà vẫn chưa nói được đơn âm (1 từ, như Ba, Mẹ, gà, …)
• 24 tháng mà vẫn chưa nói được cụm từ 2 âm (con gà, đi chơi, Ba ơi, …)
• Có những khả năng về ngôn ngữ hay giao tiếp trước đó rồi, nhưng lớn lên lại mất đi (ví dụ lúc 14 tháng đã đi vững nhưng 25 tháng là đi hay té, hoặc 18 tháng đã nói được 2 âm nhưng lớn lên chỉ còn nói 1 âm, v.v…)
• và bất kỳ dấu hiệu gì khác mà phụ huynh nghi ngờ, không yên tâm về con mình

Cuối cùng, xin nhớ là chúng ta chỉ phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ và đưa bé đi khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa (như bệnh viện Nhi), còn lại, các nhân viên y tế sẽ hỏi kỹ lưỡng quá trình phát triển của bé cũng như khám kỹ lưỡng cho bé bằng các kỹ thuật khám rất phức tạp rồi mới dám kết luận. Chúng ta không nên vội vàng đưa ra nhận định gì về vấn đề rất chuyên sâu này!

BS. Nguyễn Anh Tuấn

(tài liệu tham khảo: bài “Sự phát triển tâm thần – vận động của trẻ em” trong sách giáo khoa “Nhi khoa” xuất bản năm 2020 của Bộ môn Nhi Đại học Y Dược TP.HCM)